پایاننامۀ آقای رضا قهرمانی با عنوان «طراحی الگوی حکمرانی و تخصیص منابع در صندوق توسعۀ ملی ایران»
رضا قهرمانی در پایان سال ۱۳۹۹ از پایاننامۀ دکترای خود در گروه مدیریت
مالی و بیمۀ دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران با عنوان «طراحی الگوی حکمرانی و تخصیص
منابع در صندوق توسعۀ ملی ایران» دفاع کرد. دکتر وحید محمودی استاد راهنمای این
تحقیق و حسین عبده تبریزی استاد مشاور آن بود. چکیدۀ این پژوهش به شرح زیر است:
صندوق توسعۀ ملی ایران با هدف تبدیل بخشي از عواید
ناشي از فروش نفت، گاز، ميعانات گازی و فرآوردههاي
نفتي به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایههای زایندۀ اقتصادی و نيز حفظ سهم نسلهاي
آینده از منابع نفت و گاز و فرآوردههای نفتي تشكيل شده است. با بررسی اوليۀ این صندوق
مشكلات و نقصهایی در حوزههای مختلف ساختار آن شناسایی ميشود؛ مشکلاتی که موجب
خواهد شد صندوق توسعۀ ملی ایران نتواند گردآورنده و حافظ ثروت کشور برای نسلهای امروز و آتی باشد.
در این تحقيق با بررسي مباحث سرمایهگذاری
و حكمرانی در صندوقهای ثروت ملي سایر کشورها، سعي شده با لحاظ الزامات، محدودیتها
و اهداف، مدل مطلوب و راهکارهای مناسب برای صندوق توسعۀ ملي ایران ارائه شود. هدف
اصلی تحقيق استفاده از تجارب سایر
صندوقهای ثروت از دریچۀ اصول، الزامات،
راهبردها و راهكارهاي آنها، جهت دستيابی به الگوی مطلوبِ تخصيص منابع و حكمرانی برای صندوق توسعۀ ملی ایران است.
جهتگيری تحقيق در این مطالعه ترکيب
تحقيقات بنيادی و کاربردی و رویكرد آن استقرایی است. در این تحقيق ابتدا با مطالعه
و شناخت ابعاد گوناگون صندوق توسعۀ ملي ایران و مقایسۀ آن ابعاد با صندوقهای ثروت
ملي دیگر کشورها، شناخت کامل از ماهيت این صندوقها حاصل شد.
سپس با استفاده از مطالعات تطبيقی و متنکاوی پيشينة پژوهش، ابعاد، مؤلفهها،
محدودیتها، و متغيرها در زمينۀ حكمرانی و تخصيص منابع بررسی شد، و مدلهای
حكمرانی و سرمایهگذاری و راهکارهای مورد نظر استخراج شد.
نتایج حاصل از مطالعۀ تطبيقي براي صندوق
توسعۀ ملي ایران پس از مصاحبه با
خبرگان و کارشناسان و با تأکيد بر مباحث و الزامات حكمرانی و تخصيص منابع مناسب اصلاح
شد؛ در ادامه مدل و راهکارهاي نهایي ارائه شد. راهکارهای پيشنهادی در
چهار حوزۀ (الف) چارچوب قانوني و ساختار حاکميت شرکتی، (ب) قوانين مالی مرتبط با
منابع و مصارف، (ج) ساختار سرمایهگذاري و (د) نظارت، شفافيت و پاسخگویی در صندوق
توسعۀ ملي ایران در بخش آخر تحقيق حاضر
بيان شده است. درنهایت، ترکيب پيشنهادی سبد سرمایهگذاری صندوق، با استفاده از مدل ترکيبي از تصميمگيریهای چندمنظوره
تعيين شده است.
واژههاي کلیدي: صندوق توسعة ملي ایران،
صندوق ثروت ملي، حاکميت شرکتي، و تخصيص منابع.