پایان‌نامه‌ی دکترا خانم فرشته رحیمی الماسی با عنوان "الگویی برای تأمین مالی طرح‌های زیرساختی حمل‌ونقل جاده‌ای در ایران با تمرکز بر ظرفیت‌های بازار سرمایه" در رشته‌ی تحصیلی مدیریت مالی دانشگاه علامه طباطبایی دفاع شد. حسین عبده تبریزی سمت مشاور این پایان‌نامه را بر عهده داشت.

خلاصه‌ای از آن را ذیلاً می‌یابید.

چکیده:

هدف تحقیق حاضر طراحی و ارائه‌ی الگویی براي تأمین مالی طرح‌هاي زیرساختی حمل و نقل جاده‌اي در ایران با تمرکز بر ظرفیت‌هاي بازار سرمایه می‌باشد. بعد از بحران مالی جهانی، مقررات بازل سه بانک‌ها را در ارائه‌ی تسهیلات بلندمدت محدود نمود. از طرفی کسري بودجه و تنگناي سیستم بانکی علی‌الخصوص در کشور ما، توجه‌ها را به بازار سرمایه به عنوان راهکاري مناسب براي تأمین مالی پروژه‌هاي زیرساخت معطوف نموده است که عمدتاً بلندمدت، سرمایه بر و بدون رجوع به دارایی‌هاي مبناي پروژه می‌باشند.

بهره‌مندي شایسته از ظرفیت‌هاي بازار سرمایه محقق نخواهد شد، مگر به واسطه‌ی ابزارها و نهادهاي مالی مناسب که در بستري از قوانین و مقررات دقیق و شفاف ارائه شده باشند. علی ‌رغم تأکید تحقیق حاضر بر تأمین مالی بخش حمل‌ونقل جاده‌اي، جهت حفظ تمرکز پژوهش، الگوي پیشنهادي حسب مورد براي تأمین مالی سایر بخش‌هاي پروژه محور و زیرساختی مانند طرح‌هاي اکتشاف، تولید و بهره‌برداري میادین نفت و گاز نیز قابل استفاده خواهد بود که به نوآوري و تنوع بخشی در بازار سرمایه و نیز ایجاد تعادل در بازارهاي مالی کشور (بازار پول و سرمایه) منجر خواهد شد. در این پژوهش، روش تحقیق ترکیبی یا آمیخته است. در ابتدا مستندات، به شکل نظام‌مند بررسی شده و با توجه به نو بودن موضوع، مصاحبه‌هاي نیمه ساختاریافته متعدد با خبرگان انجام شد تا بر مبناي استراتژي مهندسی مالی اسلامی مبتنی بر پاسخ به نیاز، الگوي اولیه تأمین مالی طراحی شود. بررسی و حصول اطمینان از تناسب الگوي اولیه با استفاده از روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه در دو بخش انجام شد.

در بخش اول یا بررسی‌هاي فقهی، علاوه بر تکمیل پرسشنامه (8 عدد) و انجام مصاحبه (۴ بار) ، موضوع از طریق استفتا از مراجع تقلید عظام (8 فتوا) و در نهایت بررسی و اصلاح در کمیته‌ی تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار (4جلسه) انجام شد. در بخش دوم یا حوزه‌هاي راه، بازار سرمایه و دانشگاهی 41 پرسشنامه تکمیل شد و 28 جلسه‌ی مصاحبه و 9 جلسه گروهی برگزار گردید. در انتها بااستفاده از طرح مثلث‌سازي نتایج کیفی و کمی مقایسه و جمع‌بندی گردید. الگوي پیشنهادي با اکثریت آراي اعضاي گروه دلفی در حوزه هاي راه، بازار سرمایه و دانشگاهی مورد تأیید قرار گرفت که در نهایت با اعمال نقطه نظرات کمیته‌ی تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار نهایی شد. الگو پیشنهادي در سه حوزه‌ی ابزار مالی، نهاد مالی و قوانین و مقررات ارائه شده است. در حوزه‌ی ابزار مالی اوراق جعاله، منفعت و خرید دین براي حالت‌هاي مختلف پروژه پیشنهاد شد و مدل عملیاتی اوراق جعاله پروژه به عنوان ابزار مالی جدید طراحی و به تأیید خبرگان رسید. در حوزه‌ی نهاد مالی پیشنهاد ایجاد صندوق‌هاي سرمایه گذاري زیرساخت، نهاد یا نهادهاي متولی، مؤسسات رتبه‌بندي و انجام برخی امور توسط صندوق توسعه‌ی حمل و نقل ارائه شد. و در حوزه‌ی قوانین و مقررات برخی تغییرات جهت تسهیل امر تأمین مالی پروژ ه‌هاي راه از طریق بازار سرمایه پیشنهاد گردید.