فروشگاه يراق‌آلات صداقت[1]
[1] . سوژة اصلي افته اقتباس از Westgate Hardware Company است كه در سال 1984 توسط پروفسور ريچارد پت‌وي ويرايش نهايي شده، و متناسب با اوضاع ايران بازسازي شده است. شكل فارسي افته حاصل كار حسين عبده تبريزي و فردين صادقي است و در آبان ماه 1374 تنظيم شده است. اعداد افته در سال 1392 مجدداً به‌روزآوري شد.
آقاي عباسي بعد از 30 سال خدمت در نيروي دريايي در سن 47 سالگي بازنشسته شده است. وي خود از شغلش راضي بود، اما همسر و دو دختر نوجوانش از سفرهاي طولاني دريايي او چندان دل خوشي نداشتند.
آقاي عباسي ظرف 20 سال آخر خدمتش، مسئوليت ادارة تعاوني‌هاي مصرف پايگاه‌هاي نيروي دريايي را برعهده داشت و در طول اين مدت، تجربيات گرانبهايي در زمينة هدايت و مديريت واحدهاي كوچك تجاري به‌دست آورد. وي سرمايه‌اي حدود 110 ميليون تومان از محل پس‌اندازهاي خود در طول خدمت و نيز ماترك پدرخانمش جمع‌وجور كرده كه 000ر000ر10 تومان آن به‌شكل سپرده نزد يكي از بانك‌هاي تجاري است و 000ر000ر100 تومان باقي در بورس تهران سرمايه‌گذاري شده است. وجوه اخير در چند سهم فعال و مطمئن به‌كار گرفته شده، و هر آن قابل نقدكردن است. در ضمن، آقاي عباسي مستمري‌اي نيز دريافت مي‌كند كه مبلغ آن 000ر000ر8 ريال در ماه است. برخوردار از سلامت جسمي كامل، آقاي عباسي قصد ندارد بقية عمر را با استراحت و تن‌آسايي تلف كند. برعكس، قصد دارد فروشگاه يراق آلات صداقت را خريداري و اداره كند. اين فروشگاه در مركز خريد معتبري در حومة تهران واقع شده و نسبتاً بزرگ است.
فروشگاه صداقت در سال 1374 توسط آقاي جنتي تأسيس شد كه تا زمان فوتش، در سال 1389، شركت را اداره مي‌كرد. پسر آقاي جنتي از سال 1390 تا به حال (سال 1392) ادارة شركت را برعهده دارد. اما سود شركت در زمان تصدي وي كاهش يافته و بسيار پايين‌تر از زماني است كه پدرش شركت را مي‌گرداند. مشكلات اصلي مالك جديد عبارت است از:
- توجه بيش‌از حد به كالاهايي كه كيفيت آن‌ها به مراتب مرغوب‌تر از چيزي است كه منطقه مي‌طلبد. اين سطح از مرغوبيت موجودي‌ها با ويژگي‌هاي درآمدي مشتريان نمي‌خواند و با واردات از چين رقابت نمي‌كند.
- سخت‌گيري‌هاي بيش از حد در نسيه‌فروشي در آغاز و در عين حال اهمال در وصول طلب‌هاي معوق.
در نتيجه، سرمايه‌گذاري در موجودي‌ها و حساب‌هاي دريافتني بيش از اندازه بوده، و زيان حاصل از حساب‌هاي دريافتني، سودآوري فروشگاه را بسيار پايين آورده است. جنتي جوان تمايلي به بستن فروشگاه ندارد، اما به‌عنوان مهندس كامپيوتر تازه فارغ‌التحصيل‌شده، فرصت‌هاي استخدامي و سرمايه‌گذاري متعدد ديگري دارد كه او را به فروشگاه كم‌علاقه مي‌كند، و در صورت ارائة پيشنهادي مناسب، حاضر است فروشگاه واگذار كند.
آقاي عباسي به محض اين‌كه توسط واسطه‌اي كه قبلاً در پايگاه دريايي انزلي براي وي جنس مي‌آورد، از واگذاري فروشگاه صداقت مطلع شد، به ديدار آقاي جنتي رفت و كوشيد تا تصوير دقيقي از موقعيت جاري فروشگاه در ذهن ترسيم كند. طي مذاكراتي كه آقاي عباسي با مهندس جنتي، عمده‌فروشان يراق‌آلات و ساير فروشگاه‌هاي آن منطقه به‌عمل آورد، به اين نتيجه رسيد كه فروشگاه صداقت آيندة بسيار خوبي دارد، اما مالك جديد آن را به شايستگي اداره نكرده است. آقاي عباسي براساس تجربيات شخصي‌اش، به اين نتيجه رسيد كه مي‌تواند اوضاع را بهتر كند.
جدول 1 ترازنامة فروشگاه صداقت را به تاريخ 29 اسفند 1391 نشان مي‌دهد، در جدول 2، فروش و سود قبل از ماليات به مدت 11 سال از 1381 تا 1391 منعكس است. آقاي عباسي براساس بررسي‌هاي خود از نزديك و بازديد از دارايي‌ها و انبار به اين نتيجه رسيده كه دارايي‌هاي ثابت و موجودي‌هاي مندرج در ترازنامة فروشگاه نسبتاً خوب ارزشيابي شده‌اند، ولي نسبت به وصول همة حساب‌هاي دريافتني ترديد زيادي دارد. آقاي مهندس جنتي از خريداران ابزارآلات گران‌قيمت چك‌هاي چند ماهه‌اي دريافت كرده كه سررسيد بعضي از آن‌ها از موعد مقرر گذشته است.
جدول1. فروشگاه يراق‌آلات صداقت
ترازنامه
29 اسفندماه 1391
|
|
|
|
ارقام به هزار ريال
|
|
موجودي صندوق
|
000ر800ر10
|
حساب‌هاي پرداختني
|
000ر700ر83
|
|
حساب‌هاي دريافتني
|
000ر000ر18
|
ساير بدهي‌هاي جاري
|
000ر400ر5
|
|
موجودي‌ها
|
000ر200ر43
|
سرمايه و سود انباشته
|
000ر900
|
|
دارايي‌هاي ثابت
|
000ر000ر18
|
|
|
|
كل دارايي‌ها
|
000ر000ر90
|
كل بدهي‌ها و ارزش ويژه
|
000ر000ر90
|
جدول2. فروشگاه يراق‌آلات صداقت
فروش و سود قبل از ماليات سال‌هاي 1364 تا 1374
|
|
|
ارقام به هزار ريال
|
|
سال
|
فروش
|
سود قبل از ماليات
|
|
1381
|
000ر330ر21
|
000ر330ر21
|
|
1382
|
000ر100ر224
|
000ر680ر22
|
|
1383
|
000ر200ر232
|
000ر680ر22
|
|
1384
|
000ر000ر243
|
000ر760ر23
|
|
1385
|
000ر100ر251
|
000ر570ر24
|
|
1386
|
000ر400ر248
|
000ر220ر23
|
|
1387
|
000ر900ر234
|
000ر180ر9
|
|
1388
|
000ر100ر224
|
000ر260ر10
|
|
1389
|
000ر700ر245
|
000ر070ر11
|
|
1390
|
000ر800ر253
|
000ر720ر9
|
|
1391
|
000ر300ر240
|
000ر990ر9
|
آقاي عباسي در خلال بررسي‌هايش دريافت كه ساختمان‌هاي مجاور اين مركز خريد در پايان دهة 1370 ساخته شده است، و منطقه به شكلي بسته است، و نمي‌توان انتظار داشت كه جمعيت بيش‌تري در اين نواحي ساكن شوند. از آن‌جا كه اين منطقه نمي‌توانست ساكنان جديدي داشته باشد، هرگونه رشد فروش بايد از طريق افزايش درآمد شخصي ساكنان يا تشويق مشتريان ساكن در منطقه به خريد بيش‌تر از اين مركز خريد صورت مي‌گرفت؛ بايد مشتريان ساكن در منطقه قانع مي‌شدند كه به مركز شهر و نواحي مركزي حسن‌آباد در تهران كه بورس يراق‌آلات شده، نروند و خريدهاي خود را به فروشگاه محلي صداقت منتقل كنند. با توجه به محدوديت رشد بالقوه، آقاي عباسي پي برد كه هيچ فروشگاه يراق‌آلات جديدي در اين منطقه براي رقابت با فروشگاه صداقت تأسيس نخواهد شد.
در جريان مذاكره راجع به قيمت فروش احتمالي فروشگاه، مهندس جنتي خاطرنشان كرد كه فروشگاه را به قيمت دويست ميليون تومان مي‌فروشد، به شرط اين‌كه مبلغ نقداً به صورت چك بانكي به وي پرداخت شود.
پرسش‌ها
- اگر آقاي عباسي شركت يراق‌آلات صداقت را بخرد، كل سرمايه‌گذاري او چه‌قدر خواهد بود؟ كلية هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري را در نظر بگيريد: يعني هر آن‌چه غير از قيمت خريد مي‌پردازيد را نيز حتماً در نظر بگيريد. براي اين منظور، فرض كنيد كه قيمت خريد همان دويست ميليون تومان خواهد بود (به جدول 3 مراجعه كنيد.)
- چنان‌چه آقاي عباسي از شما بخواهد بعد از خريد فروشگاه، برآوردهاي حداكثر، حداقل، و متوسطي از سود سالانه به‌دست دهيد، چه ارقامي را اعلام مي‌كنيد؟ فرض كنيد كه (الف) آقاي عباسي فروشگاه را به‌صورت صنفي اداره كند، و ماليات وي نيز براساس درآمد فرديش اخذ شود، (ب) نرخ ماليات بر درآمد فروشگاه 25 درصد باشد، و (ج) تمام سود را براي مخارج شخصي برداشت كند.
- با استفاده از برآوردهاي سود قبل از ماليات سؤال 2، حداكثر، حداقل، و منطقي‌ترين قيمتي را محاسبه كنيد كه آقاي عباسي براي خريد فروشگاه بايد بپردازد.
- حداقل قيمتي كه مهندس جنتي براي واگذاري فروشگاه بايد بپذيرد، كدام است؟
- اگر مهندس جنتي بيش از دويست ميليون تومان تقاضا كند، آيا آقاي عباسي بايد فروشگاه را بخرد؟
جدول3. نسبت‌هاي متوسط فروشگاه‌هاي يراق‌آلات با اندازة متوسط
|
|
|
|
درصد
|
|
موجودي نقد
|
8
|
حساب‌هاي پرداختني
|
12
|
|
حساب‌هاي دريافتني
|
16
|
تسهيلات بانكي
|
25
|
|
موجودي‌ها
|
54
|
كل بدهي‌هاي جاري
|
37
|
|
كل دارايي‌هاي جاري
|
78
|
بدهي بلندمدت
|
15
|
|
داراي‌هاي ثابت*
|
22
|
سرمايه به‌علاوة سودهاي سنواتي
|
48
|
|
كل دارايي‌ها
|
100
|
كل بدهي‌ها و سرمايه
|
100
|
* فرض بر اين است كه ساختمان فروشگاه و انبارها ملكي است.