شركت قطعات فلزی كوچك

شركت قطعات فلزي كوچك[1]

در 28 تيرماه 1374، علي محمدي، كارشناس ارشد اعتبارات بانك ايران زمين، مشغول مطالعة پروندة اعتباري شركت قطعات فلزي كوچك بود. وي خود را براي نشستي با رئيس و مدير مالي شركت قطعات فلزي آماده مي‌كرد. نادر عظيمي، مدير مالي قطعات فلزي، چندر وز قبل به اطلاع آقاي محمدي رسانده بود كه شركت وي قادر نخواهد بودكه طبق پيش‌بيني‌هاي انجام‌شده، تسهيلات فصلي دريافتي را بازپرداخت كند. آقاي محمدي موافقت كرده بود كه نظر موافق واحد اعتبارات بانك را نسبت به تمديد سررسيد تسهيلات اعطايي 10 ميليارد ريالي جلب كند. در عين حال، به شركت گفته بود كه علاقه‌مند است به ساوه برود، و بارديگر از نزديك امكانات توليدي و مجموعة اداري شركت را بازديد كند، و با تحولات شركت آشنا شود.

شركت قطعات فلزي ابزارآلات فلزي كوچك و متنوعي براي مصرف در منازل و واحدهاي صنعتي توليد مي‌كرد. محصولات توليدي شركت در شبكة وسيعي از كارگاه‌ها، يراق‌فروشي‌ها، و فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي در سراسر كشور توزيع مي‌شد. محصولات ارزان‌تر مستقيماً به فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي بزرگ به فروش مي‌رسيد. هرچند كه شركت رقباي جدي داشت، و حتي ابزاري كه از كشور چين وارد مي‌شد به قيمت‌هاي ارزان در بازار به فروش مي‌رسيد، قطعات فلزي در 30 سال گذشته همواره شركتي سودآور شناخته شده بود. در طول اين سال‌ها، رشد فروش و سود به آرامي ادامه يافته بود، هرچند كه نرخ اين رشد خيلي بالا نبود.

بانك ايران زمين از چندين سال قبل از سال 1373، حساب شركت قطعات فلزي كوچك را زير نظر داشت. بانك بارها كوشيده بود مديران شركت را متقاعد كند كه كار با بانك ايران زمين كه در سطح ملي فعاليت مي‌كرد، به‌مراتب بيش از كار با بانك‌هاي استاني به‌نفع آن‌هاست. آقاي محمدي در اين مورد نقش مهمي ايفا كرده بود، و بسيار خرسند بود كه حساب‌ها و سپرده‌هاي شركت را به بانك خود منتقل كرده بود.

شركت سرماية كافي داشت كه طي چند سال آينده نيازهاي مالي دائمي خود را از آن محل تأمين كند. تسهيلات كوتاه‌مدت دريافتي شركت فصلي بود، و هر سال از مهر تا اسفندماه نياز به سرمايه در گردش اضافي داشت تا سطح فروش بالاتر خود را تأمين مالي كند. سياست توليدي شركت آن بود كه طي سال با نرخ ثابتي توليد كند، و به‌لحاظ اين خط‌مشي، مبالغ قابل‌ملاحظه‌اي وجوه فصلي مورد نياز مي‌شد.

در شهريورماه سال 1373، مدير مالي شركت براي اتخاذ سرمايه در گردش لازم براي پاييز به‌ميزان 29 ميليارد ريال با بانك ايران زمين به توافق رسيد، و مجوزهاي لازم از بانك مركزي نيز اخذ شد. در تاريخ دريافت وام، آقاي عظيمي پيش بيني مي‌كرد كه تسهيلات دريافتي به‌طور كامل در اسفندماه 1373 تسويه شود. وي به آقاي محمدي صورت‌هاي مالي پيش‌بيني‌شده‌اي را عرضه كرد كه نيازهاي وجوه شركت ظرف 12 ماه آتي را نشان مي‌داد (اين صورت‌ها در جدول‌هاي 1 و 2 آمده است). علاوه بر اين نيازها، پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دادكه تا شهريورماه سال 1374، تقريباً 9 ميليارد ريال اضافي مورد نياز است. آقاي عظيمي نياز به وجوه اضافي را (در حالي كه در شهريورماه 1373 وجوهي مورد نياز نبود) به‌دليل برنامة مدرن‌شده كارخانه مي‌دانست. وي توضيح داد كه اين برنامة نوسازي كه كلاً 52 ميليارد ريال هزينه مي‌برد، نيمه‌تمام است، و تا آبان 1373 تكميل خواهد شد. پيش‌بيني مي‌شد كه باتكميل طرح نوسازي، ساليانه 8/7 ميليارد ريال در قيمت تمام‌شدة توليد (قبل از ماليات) صرفه‌جويي شود. در اوايل آذرماه سال 1373، آقاي عظيمي به آقاي محمدي اطلاع دادكه شركت به 3 ميليارد ريال اضافه بر درخواست اوليه نياز دارد تا اوج نيازهاي فصلي را تأمين مالي كند. دليل اين نياز جديد آن بود كه هزينه‌هاي نوسازي فراتر از پيش‌بيني رفته بود. آقاي محمدي پس از مشورت با رؤساي خود به اطلاع شركت رساند كه بانك با درخواست آن‌ها موافقت كرده است.

در فروردين ماه سال 1374، آقاي عظيمي دوباره با آقاي محمدي تماس گرفت. وي به بانك اطلاع داد كه فروش شركت كند شده، و كاهش فروش ناشي از آغاز دوران ركود بود. آقاي عظيمي معتقد بود كه كاهش فروش به داخل شركت مربوط نيست، بلكه به اوضاع عمومي اقتصاد مربوط مي‌شد. كاهش تقاضا براي محصولات شركت به هر حال نياز به اخذ وام جديد را ايجاب كرده بود. آقاي عظيمي بر اين باور بود تا هنگام تطابق با شرايط اقتصادي جديد، شركت به اين وجوه اضافي نياز خواهد داشت. او فكر نمي‌كرد كه دورة انطباق فراتر از نيمة تير ماه 1374 به درازا بكشد. آقاي محمدي پس از هماهنگي با مديران ارشد خود، موافقت بانك را با پرداخت تسهيلات جديد به‌اطلاع مشتري خود رساند.

در تيرماه 1374، آقاي عظيمي براي سومين بار با آقاي محمدي تماس گرفت تا اطلاع دهد كه شركت قطعات فلزي كوچك قادر نخواهد بود قبل از شهريورماه، تسهيلات كوتاه‌مدت دريافتي 10 ميليارد ريالي را به بانك بازپرداخت كند. آقاي عظيمي توضيح داد كه كاهش مجدد فروش به‌لحاظ ركود اقتصادي رخ داده است. آقاي محمدي به مشتري خود توضيح داد كه بانك ترجيح مي‌دهد كه وام‌هاي فصلي حداقل 2 ماه آتي سال كلاً در دفاتر بانك ماندة صفر داشته باشند و حداقل در طي اين مدت بازپرداخت كامل صورت گيرد. اگر چنين امري صورت مي‌پذيرفت، آقاي محمدي اعلام كرد كه بانك علي‌الاصول با تمديد وام مخالفتي ندارد. به‌علاوه، آقاي محمدي علاقه‌مند بود موضوع ديگري را در مورد پروندة اعتباري قطعات فلزي كنترل كند.

بانك نگران آن بود كه نياز نقدينگي شركت ناشي از عدم‌فروش كوتاه‌مدت نباشد، بلكه به‌دليل تغيير دائمي ماهيت نيازهاي مالي شركت در نتيجة اجراي طرح نوسازي كارخانه باشد. اين علاقه بود كه باعث شد آقاي محمدي قرار ملاقاتي را با شركت براي تاريخ 29 تيرماه 1374 ترتيب دهد.

آقاي محمدي با دقت صورت‌هاي سود و زيان و ترازنامة‌تسليم‌شده به بانك توسط آقاي عظيمي طي 9 ماه گذشته را بررسي كرد تا براي شركت در جلسة 29 تير آماده شود (اين اطلاعات در جدول‌هاي 3 و 4 نشان داده شده است). وي اميدوار بود كه حاصل اين بررسي نشان دهد كه چرا طبق برآوردهاي قبلي، شركت نمي‌تواند بدهي‌هاي خود را به بانك بازپرداخت كند.


 

جدول 1. شركت قطعات فلزي كوچك: صورت‌ سود و زيان پيش‌بيني‌شدة ـ سال مالي 1374 ـ ارقام به ميليون ريال

 

واقعي

1373

1374

 

 

31/06/73

مهر

آبان

آذر

دي

بهمن

اسفند

فروردين

ارديبهشت

خرداد

تير

مرداد

شهريور

جمع

فروش

050ر262

200ر18

400ر23

600ر28

000ر29

800ر33

600ر26

200ر18

200ر18

600ر15

000ر13

200ر10

000ر13

000ر260

قيمت تمام‌شدة كالاي فروش‌رفته

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مواد و دستمزد 60% فروش

230ر157

920ر10

040ر14

160ر17

400ر23

280ر20

160ر17

920ر10

920ر10

360ر9

800ر7

240ر6

800ر7

000ر156

سربار از جمله 1300 ميليون ريال استهلاك

970ر30

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

600ر2

200ر31

 

200ر188

520ر13

640ر16

760ر19

000ر26

880ر22

760ر19

520ر13

520ر13

960ر11

400ر10

840ر8

400ر10

200ر187

سود ناخالص

850ر73

680ر4

760ر6

840ر8

000ر13

940ر10

840ر8

680ر4

680ر4

640ر3

600ر2

560ر1

600ر2

800ر72

مخارج اداري و فروش

160ر28

240ر2

240ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

080ر28

سود قبل از ماليات

690ر45

240ر2

420ر4

500ر6

660ر10

580ر8

500ر6

340ر2

340ر2

200ر1

260

(780)

260

720ر44

ماليات

530ر15

790

500ر1

210ر2

620ر3

920ر2

210ر2

800

800

440

90

(270)

90

200ر15

سود بعد از ماليات

160ر30

550ر1

920ر2

290ر4

040ر7

660ر5

290ر4

540ر1

540ر1

860

170

(510)

170

520ر29

سود سهام

000ر13

-

-

600ر2

-

-

600ر2

-

-

600ر2

-

-

200ر5

000ر13

سود تقسيم‌نشده

160ر17

550ر1

920ر2

690ر1

040ر7

660ر5

690ر1

540ر1

540ر1

(740ر1)

170

(510)

(030ر5)

520ر16

سود تقسيم‌نشدة انباشته

-

550ر1

470ر4

160ر6

200ر13

860ر18

550ر20

630ر23

630ر23

890ر21

060ر22

550ر21

520ر16

-

 


جدول 2. شركت قطعات فلزي كوچك: ترازنامة پيش‌بيني‌شده منتهي به شهريور 1374 (ارقام به ميليون ريال)

 

واقعي

1373

1374

 

31/06/73

مهر

آبان

آذر

دي

بهمن

اسفند

فروردين

ارديبهشت

خرداد

تير

مرداد

شهريور

صندوق

440ر18

400ر6

400ر6

400ر6

400ر6

400ر6

060ر10

800ر22

740ر27

080ر21

520ر19

360ر15

400ر6

حساب‌هاي دريافتني الف

120ر18

700ر24

500ر32

300ر40

300ر53

300ر53

500ر45

50032

300ر37

700ر34

800ر20

900ر16

200ر18

موجودي‌ها

490ر70

800ر72

280ر72

640ر68

760ر58

000ر52

360ر48

960ر50

560ر53

720ر57

440ر63

720ر70

440ر76

دارايي‌هاي جاري

050ر107

900ر103

180ر111

340ر115

460ر118

700ر111

920ر103

260ر106

600ر108

500ر103

760ر103

980ر102

041ر101

تجهيزات توليدي (خاص)

600ر213

600ر226

600ر239

600ر239

600ر239

600ر239

600ر229

600ر229

600ر229

600ر229

600ر229

600ر229

600ر229

جمع دارايي‌ها

650ر320

500ر330

780ر350

940ر354

060ر358

300ر351

520ر343

860ر345

200ر348

100ر343

360ر343

580ر342

640ر340

وام‌هاي بانكي

-

530ر8

100ر24

160ر28

620ر20

280ر5

-

-

-

-

-

-

400ر9

حساب‌هاي پرداختني ب

490ر7

470ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

ماليات‌هاي پرداختني ج

-

790

290ر2

290ر2

700

320ر4

650ر5

450ر6

250ر7

980ر3

890ر3

710ر3

-

متفرقه

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

340ر2

بدهي‌هاي جاري

830ر9

130ر18

490ر35

960ر37

040ر34

620ر21

750ر14

550ر15

350ر16

990ر12

080ر13

810ر12

500ر18

وام رهني 8%

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

800ر98

سهام عادي

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

مازاد سرمايه

820ر106

370ر108

290ر111

980ر112

020ر120

680ر125

270ر127

910ر128

450ر130

710ر128

880ر128

370ر128

340ر123

ارزش ويژه

650ر320ر

500ر330

780ر350

940ر453

060ر358

300ر351

520ر343

860ر345

200ر348

100ر343

360ر343

580ر342

640ر340

مواد اوليه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موجودي اول دوره

 

050ر7

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

به‌علاوة خريدها

 

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

كسر مي‌شود: انتقال به كار در جريان

 

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

موجودي پايان دوره

 

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

760ر6

كار در جريان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موجودي اول دوره

 

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

040ر27

به‌علاوه مواد اولية اضافه‌شده

 

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

520ر13

كسر مي‌شود قيمت تمام‌شدة كالاي فروش‌رفته

 

920ر10

040ر14

160ر17

400ر23

280ر20

160ر17

920ر10

920ر10

360ر9

800ر7

240ر6

800ر7

موجودي پايان دوره

 

000ر29

480ر38

840ر34

960ر24

200ر18

560ر14

160ر17

760ر19

920ر23

630ر29

920ر36

640ر42

كل موجودي

 

800ر72

280ر72

640ر68

760ر58

000ر52

360ر28

960ر50

560ر53

720ر57

440ر63

720ر70

440ر76

الف. فرض است كه 45 روز بعد از فروش دريافت مي‌شود.                   ب. با توجه به شرايط خريد، فرض شده كه ظرف 30 روز بدهي پرداخت شود.

ج. فرض است ماليات پيش‌بيني‌شده طي 4 قسط مساوي 000ر800ر3 ريالي در ماه‌هاي آذر، اسفند، خرداد و شهريور براساس پيش‌بيني سود و زيان انجام‌شده در شهريور گذشته پرداخت شود.

جدول 3. شركت قطعات فلزي كوچك: ترازنامه‌ها 1373 و 1374 (ارقام به ميليون ريال)

 

1373

1374

 

شهريور

مهر

آبان

آذر

دي

بهمن

اسفند

فروردين

ارديبهشت

خرداد

صندوق

440ر18

320ر8

970ر4

090ر6

060ر6

230ر7

590ر5

860ر9

360ر9

010ر6

حساب‌هاي دريافتني

120ر18

670ر24

690ر31

220ر38

140ر49

050ر28

460ر48

420ر34

560ر27

930ر24

موجودي‌ها

490ر70

850ر72

200ر72

240ر69

420ر62

290ر58

520ر56

200ر60

330ر62

100ر64

دارايي‌هاي جاري

050ر107

840ر105

860ر108

550ر113

620ر117

570ر112

570ر111

480ر104

250ر99

040ر95

تجهيزات توليدي (خاص)

600ر213

980ر226

630ر240

160ر242

240ر242

110ر242

480ر242

110ر242

830ر241

840ر241

جمع دارايي‌ها

650ر320

820ر332

490ر349

710ر355

860ر359

680ر353

590ر346

080ر341

880ر336

 

وام‌هاي بانكي

-

040ر11

980ر23

970ر31

730ر26

340ر16

170ر19

310ر11

110ر6

950ر9

حساب‌هاي پرداختني

490ر7

860ر6

730ر6

330ر7

620ر7

250ر7

950ر5

080ر6

720ر5

470ر4

ماليات‌هاي پرداختني

-

580

770ر1

(560)

520ر2

800ر4

660ر2

100ر3

130ر3

(800)

متفرقه

340ر2

390ر2

760ر2

470ر2

520ر2

390ر2

340ر2

310ر2

260ر2

240ر2

بدهي‌هاي جاري

830ر9

870ر20

240ر35

210ر41

390ر39

780ر30

120ر30

800ر22

220ر17

860ر15

وام رهني 8%

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

000ر104

سهام عادي

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

000ر100

مازاد سرمايه

820ر106

950ر107

250ر110

500ر110

470ر116

900ر120

530ر121

290ر122

460ر122

620ر119

ارزش ويژه

650ر320

820ر332

490ر349

710ر355

860ر359

680ر355

050ر353

590ر346

080ر341

880ر336

مواد اوليه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موجودي اول دوره

 

050ر7

080ر7

590ر6

620ر6

910ر6

170ر7

780ر6

640ر6

560ر6

به‌علاوة خريدها

 

840ر6

760ر6

280ر7

540ر7

970ر6

980ر5

000ر6

670ر5

500ر4

كسر مي‌شود: انتقال به كار در جريان

 

810ر6

250ر7

250ر7

250ر7

710ر6

370ر6

140ر6

750ر5

230ر5

موجودي پايان دوره

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

كار در جريان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موجودي اول دوره

 

040ر27

220ر27

780ر27

990ر27

010ر27

260ر27

370ر26

640ر25

140ر24

به‌علاوه مواد اوليه اضافه‌شده

 

810ر6

250ر7

250ر7

250ر7

710ر6

370ر6

140ر6

750ر5

230ر5

به‌علاوه: دستمزدها اضافه‌شده

 

860ر6

860ر6

710ر6

860ر6

500ر6

860ر6

860ر6

980ر5

620ر5

كسر مي‌شود انتقال به موجودي پايان‌دوره

 

49ر13

550ر13

750ر13

090ر14

960ر13

120ر13

730ر13

230ر13

000ر13

موجودي پايان دوره

 

220ر27

780ر27

990ر27

010ر28

360ر27

370ر26

640ر25

140ر24

990ر12

كالاي ساخته‌شده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موجودي اول دوره

 

400ر36

550ر38

830ر37

630ر34

500ر27

860ر23

370ر23

920ر27

630ر31

به‌علاوه كار در جريان اضافه‌شده

 

490ر13

550ر13

750ر13

090ر14

690ر13

120ر14

730ر13

230ر13

000ر13

كسر مي‌شود قيمت تمام‌شدة كالاي فروش‌رفته

 

340ر11

270ر14

950ر16

220ر21

600ر17

610ر14

180ر9

520ر9

350ر8

موجودي پايان دوره

 

550ر38

830ر27

630ر34

500ر27

860ر23

370ر23

920ر27

630ر31

280ر36

كل موجودي

 

850ر72

200ر72

340ر69

420ر62

290ر58

520ر56

200ر60

330ر62

100ر64

جدول 4. شركت قطعات فلزي كوچك: صورت‌هاي سود و زيان ـ 1373 و 1374 (ارقام به ميليون ريال)

 

1373

1374

 

مهر

آبان

آذر

دي

بهمن

اسفند

فروردين

ارديبهشت

خرداد

فروش

990ر17

650ر22

780ر26

360ر35

330ر29

340ر24

290ر15

110ر15

030ر13

قيمت تمام‌شدة كالاي فروش‌رفته:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مواد و دستمزد (60% فروش)

340ر11

270ر14

950ر16

220ر21

600ر17

610ر14

180ر9

520ر9

350ر8

سربار از جمله 1300 ميليون ريال استهلاك

570ر2

520ر2

960ر2

700ر2

360ر2

500ر2

550ر2

250ر3

810

 

910ر12

790ر16

910ر19

620ر23

230ر20

110ر17

560ر3

340ر2

870ر1

سود ناخالص

080ر4

860ر5

870ر6

440ر11

100ر9

230ر7

560ر3

340ر2

870ر1

مخارج اداري و فروش

370ر2

370ر2

550ر2

390ر2

390ر2

340ر2

260ر2

240ر2

240ر2

سود قبل از ماليات

710ر1

490ر3

320ر4

050ر9

710ر6

890ر4

300ر1

100

(370)

ماليات

580

190ر1

470ر1

080ر3

280ر2

660ر1

440

30

(130)

سود بعد از ماليات

130ر1

300ر2

850ر2

970ر5

430ر4

230ر3

860

70

(240)

سود سهام

-

-

600ر2

-

-

600ر2

-

-

600ر2

سود تقسيم‌نشده

130ر1

300ر2

250

970ر5

430ر4

630

860

70

(840ر2)

سود تقسيم‌نشدة انباشته

130ر1

430ر3

680ر3

650ر9

080ر14

710ر14

670ر15

640ر15

800ر12

الف. شامل هزينه‌هاي بازخريد كاركنان

 



[1]. اين افته اقتباس از Dynashears, Inc

Copyright 1991 by the President and Fellows of Harvard College, Harvard Business School, case 292-017

اين افته براي نخستين بار در مرداد ماه سال 1378 در دورة عالي مديريت اعتبارات به مديران بانك سپه در اوشان ارائه شد.

دوشنبه 13 خرداد ماه 1392
امانت داری و اخلاق مداری
استفاده از این مطلب فقط با ذکر منبع مجاز است.