چکیده: رشد روزافزون شهرنشینی، لزوم گسترش شبکۀ خدمترسانی و ارتقای
سیستم مدیریت شهری را ضرورت میبخشد. نیل به این مهم
بدون برخورداری از منابع مالی و درآمدی کافی و پایدار ممکن نمیباشد. برخورداری از
منابع پایدار، امکان برنامهریزی و اجرای طراحیهای میانمدت و بلندمدت شهری را
برای مدیریت شهری فراهم میآورد. طبق نظر کارشناسان، دستیابی به منابع مالی و
درآمدی پایدار شهری زمانی از اهمیت مضاعف برخوردار میشود که ساختار این منابع میتواند
نحوۀ توسعۀ آتی شهر را به شکل پایداری تعیین کند. وابستگی منابع مالی و درآمدی شهرداریهای
کشور و بهویژه شهرداری تهران به درآمدهای مرتبط با مسائل شهرسازی، باعث شده تا
رکود و یا رونق بازار مسکن، بهشدت میزان منابع و درآمدهای کسبشدة شهرداری تهران
را تحت تأثیر قرار داده و زمینهساز نوعی کژرفتاری در خصوص مدیریت منابع و مصارف
گردد .
این پژوهش روش «آمیخته» را به منظور طراحی
مدل تأمین منابع پایدار شهرداری با تمرکز بر درآمدها و شیوههای تأمین منابع مالی
کارآمد به کار گرفته است. هدف اصلی پژوهش طراحی و پیشنهاد مدلی اجرایی برای تأمین منابع
پایدار در شرایط کنونی کشور است که از آن طریق منابع جدید مالی و درآمدی با کارایی
بالا برای شهرداری تهران به طور خاص و سایر شهرداریهای کلان شهرهای کشور شناسایی
گردد. در این تحقیق، مطالعات کتابخانهای و اسنادی در خصوص ادبیات موضوع انجام شد
. سپس، به منظور پاسخگویی به سؤالات پژوهش و حصول هدف اصلی با خبرگان مصاحبه شده و
بر پایة ا صل اشباع نظری، شاخصهای پایداری و امکانپذیری هر منبع درآمدی یا تأمین
مالی با استفاده از تحلیل تم استخراج گردیده است. در ادامه با بهرهگیری از روش
دلفی، در خصوص شاخصهای اولیة پایداری و امکانپذیری اطمینان حاصل و نهایی شد .
نهایتأ میزان پایداری و امکانپذیری
کلیة منابع مالی و درآمدی احصا شد. پس از این مرحله، منابع سابق و جدید با روش تاپسیس
محاسبه و مدل تأمین منابع پایدار شهرداری با تمرکز بر درآمدها و شیوههای تأمین منابع
مالی کارآمد ارائه شد. در بخش پایانی، محقق به بررسی وضعیت منابع و مصارف شهرداری
تهران در سنوات اخیر پرداخته و روند آتی منابع و مصارف را پیشبینی کرده است. همچنین،
در فرایند تحقیق امکان بازنگری و اعمال اصلاحات در خصوص ارتقای پایداری و امکانپذیری
برخی از منابع مالی و درآمدی نیز مورد بررسی قرار گرفت. در پایان، نتایج مربوط به هر
بخش و پیشنهادات مستخرج از پژوهش در ارتباط با موضوع ارائه گردید.
واژههای کلیدی:
تأمین مالی، درآمدهای
پایدار، تأمین مالی پايدار، مدل، شهر تهران، شهرداری.